در دهه ی های اخیر با عبور تکنولوژی از مرز ارتباطات سنتی و دادن شکلی نو به ارتباط انسانها، بیش از پیش افراد را در کسب مهارتهای ارتباطی موثر با مشکل روبرو ساخته و در پی آن روابط کلامی-عاطفی افراد را در خانواده و اجتماع با چالش هایی نوظهور روبرو کرده است.

در دهه ی های اخیر با عبور تکنولوژی از مرز ارتباطات سنتی و دادن شکلی نو به ارتباط انسانها، بیش از پیش افراد را در کسب مهارتهای ارتباطی موثر با مشکل روبرو ساخته و در پی آن روابط کلامی-عاطفی افراد را در خانواده و اجتماع با چالش هایی نوظهور روبرو کرده است. یکی از این مهارتها، مهارت خوب گوش کردن است که شاید هریک از ما تا به حال حتی به تعریف صحیحی از آن نیندیشیده باشیم.

گوش دادن یعنی توانایی دریافت و درک صحیح پیام‌ها در فرآیند ارتباط با محیط. این توانایی، کلید همه‌ی ارتباطات موثر است و چنانچه بر این مهارت مسلط نباشیم، به آسانی ممکن است پیام‌های ارسالی از سوی اطرافیان را اشتباه برداشت کرده و به درک صحیحی از روابط دست نیابیم. بی شک در چنین شرایطی، فرآیند ارتباط بی‌اثر شده و به سادگی موجب نا‌امیدی و رنجش فرستنده‌ی پیام خواهد شد.

در بسیاری از موارد در روند آموزش خانواده ها ؛ بیش از پیش به مهارت بیان و یا همان فن بیان در فرزندان اهمیت داده می شود و چون گوش کردن یکی از مسیرهای کسب اطلاعات می باشد، افراد با این فرض که به طور ناخودآگاه مهارت گوش کردن در انسان شکل می گیرد آن را با اهمیت کمتری دنبال می کنند. در صورتیکه؛ در بسیاری از موارد که افراد بخصوص زوجین و والدین در ارتیاط با فرزندان خود با مشکلات ارتباطی روبرو می شوند ریشه ی بسیاری از این مشکلات به نبود این نوع مهارت مرتبط می گردد...

بنابراین، شاید بتوان گفت؛ خوب گوش کردن، یکی از مهم ترین مهارتهای ارتباطی ست که در رابطه بین افراد می تواند نقش بسزایی ایفا کند و حتی به تداوم روابط کمک نماید. از سویی دیگر، خوب گوش کردن تعهدی برای فهمیدن و رسیدن به درک همدلانه ست تا به علایق, نیازها و تعصبات خود از زاویه ی نگاه طرف مقابلمان بنگریم.

به همین منظور؛ داشتن مهارت‌های ارتباطی قوی که شنونده ی موثر بودن یکی از این مهارتها محسوب می شود، به سطح بالایی از خودآگاهی نیاز دارد. وقتی با خویشتن خویش در برقراری ارتباط خوب آشنا باشیم، بهتر می‌توانیدم تصویر خوب و پایداری از خودمان در ذهن دیگران خلق کنیم و این مهم با افزایش سطح هوش هیجانی-عاطفی قابل اجرا می باشد.

چگونه شنونده ی خوبی باشیم:

تحقیقات نشان می‌دهند، شنوایی اثربخش یک انسان معمولی تنها به میزان ۲۵ درصد بوده و این به این معناست که بسیاری از ما یک گوشمان در و گوش دیگرمان دروازه است! اما آن گونه که «پائول ساکو»، متخصص شنوایی و استادیار مدرسه کار اجتماعی در دانشگاه مریلند می‌گوید تنها چند عادت بسیار ساده افرادی که شنونده‌های خوبی هستند را از دیگران متمایز می‌کند.

ساکو در گفت‌وگو با هافینگتن پست گفت: همه ما در درون خود شنونده‌های خوبی هستیم. همه چیز به توانایی و فکر کردن ما بستگی دارد. اینکه در چه جایگاهی قرار داریم و با چه کسی در حال صحبت هستیم. بسیاری از ما تنها به عمل مکانیکی گوش دادن، مثل تماس چشمی و تکان دادن سر تمرکز داریم اما برای شنوندگان خوب این یک عادت طبیعی است و بسیاری از ما باید آرزوی داشتن این عادت را داشته باشیم.

 

نگاه ساکو به عادتهایی که شنونده های خوب در زندگی روزمره ی خود دارند:

 

 

 

    ۱- آنها در گفت‌وگو حضور دارند:

ساکو معتقد است که توجه به گفت و گو ها یکی از خصیصه های افرادی است که شنونده های خوبی هستند. هنگامی که شما در لحظه کاملاً هوشیار هستید، احتمال حفظ آنچه که می شنوید به مراتب بیشتر می شود و قادر خواهید بود پاسخ های بهتر و دقیق تری ارایه دهید. این بدان معناست که هنگام گفت و گو، تلفن همراه خود و همه مواردی را که تمرکز شما را به هم میزنند کنار بگذارید. ساکو می‌گوید شنونده های خوب واقعاً همه چیز را کنار گذاشته و تنها به فردی که در مقابل او نشسته و در حال گفت و گو با اوست، تمرکز می کنند. نتیجه این خواهد بود که طرف مقابل خیلی زود پی می برد آنها چیزی برای گفتن دارند که برای هر دو طرف جالب به نظر می رسد.

 

   ۲- آنها با گوینده همدل می‌شوند:

بخشی از شنیدن خوب تلاش برای همدردی با فردی است که با او در حال صحبت کردن هستید. چه بخواهید چه نخواهید موضوع می تواند کاملاً به شما ربط پیدا کند؛ غمخواری شما توسط گوینده نادیده گرفته نخواهد شد. ساکو می گوید: حتی برای یک لحظه هم که شده خودتان را به جای طرف مقابل قرار دهید و فکر کنید که در حال حاضر چه چیزی در سر او می گذرد و یا تصور کنید در چه شرایطی قرار دارد. دانستن اینکه طرف مقابل در حال تجربه چه چیزی است، حتی قبل از این که با او گفت و گو را آغاز کنید می تواند به برقراری هر چه بهتر ارتباط کمک کند.

 

۳- آنها به کاستی‌های خود توجه می‌کنند:

ساکو می گوید، شاید این طرز فکر کمی عجیب و غریب به نظر برسد اما پذیرفتن خود به طور کلی کلید تبدیل شدن به یک شنونده خوب است. به عبارت دیگر ما نمی توانیم تمام آن چیزهایی را که دیگران به ما می گویند به خاطر بسپاریم و این نمی تواند یک ایراد باشد. همه ما گاهی اوقات حواسمان پرت شده و هنگام گوش دادن به طرف مقابل، در افکار خود غرق می شویم.

 

۴- آنها ذهن بازی دارند:

شنوندگان خوب، می دانند هر گفت‌وگویی که انجام می‌دهند لزوماً نباید به حل یک مسأله بزرگ شود، بلکه این گونه فکر می کنند که بیشتر مورد درک قرار گیرند. به عقیده ساکو گوش دادن سحر و جادو نیست. اگر من با دخترم اختلافی داشته باشم، بعد از گفت و گو با دوستم در رابطه با این موضوع هنوز هم این اختلاف وجود خواهد داشت اما این گفت و گو من را یک قدم به آغاز حل مسأله نزدیک تر خواهد کرد ... گوش دادن به افراد کمک می کند تا تفکرات دیگران را یاد بگیرند.

 

۵- آنها هوش هیجانی قوی دارند:

هوش هیجانی، یا آگاهی از احساسات و عواطف خود و اطرافیان مان، می تواند هر گونه تعاملی به ویژه هنگامی که موضوع گوش به میان می آید را ارتقاء دهد.

به گفته «تراویس برادبری» نویسنده کتاب هوش هیجانی، ترویج هوش هیجانی قوی برای توسعه مهارت گوش دادن بسیار حائز اهمیت است و دستیابی به آن نیز تنها مستلزم تمرین و تمرکز است. برادبری می گوید: هنگامی که شما درگیر فکر کردن به این موضوع هستید (هنگام گفت و گو) دفعه بعد که نوبت شما شد چه بگویید، گوش دادن به طرف مقابلتان را فراموش کرده‌اید، اما اگر این کار را متوقف کنید و واقعاً به طرف گوینده گوش دهید، سلول های عصبی موجود در مغزتان را فعال می کنید و بدن شروع به آمادگی به پاسخ گوی به طرف مقابل می شود.

 

 

 

۶- آنها پرسش‌های مهم مطرح می‌کنند:

بخشی از گوش دادن فعال این نیست که تنها گوشتان را به گوینده بسپارید، بلکه طرح پرسش های صحیح و به موقع به دریافت هر چه بیشتر اطلاعات کمک می کند. ارایه یک واکنش برآمده از تفکر درباره صحبت های مخاطب، بهترین واکنش است تا ثابت کنید به آنچه می گوید علاقه مند شده اید. ساکو معتقد است: افرادی که شنونده های خوبی هستند به احساسات طرف مقابل اعتبار می بخشند و این نشان دهنده این است که آنچه وی می گوید دارای اهمیت است.

 

۷- آنها حالت تدافعی به خود نمی‌گیرند:

قرار نیست همه چیزهایی که به ما گفته می شود برای مان خوشایند باشد. ساکو می گوید: هنگامی که کسی به من چیزی می گوید که من می خواهم بشنوم، شنونده بسیار خوبی هستم. اما موضوع وقتی دشوار می شود که گوینده بازخوردی از شما ارائه می دهد که شما را با مشکل روبرو می کند یا شما در می یابید که ضمیرتان در حال تخریب شدن است.

شنونده های خوب صحبت های طرف مقابل را با انتقادات منفی قطع نمی کنند. در عوض، آنها سعی می کنند خوب به حرف های گوینده گوش دهند و بفهمند که او قصد انتقال چه چیزی را دارد. به عقیده ساکو تفاوت بین یک شنونده خوب و بد در انتخاب زمان پاسخ دادن است. بسیاری از گفت و گو ها می تواند بسیار عالی پیش برود و یا خیلی زود روند عادی خود را از دست بدهد و همه این ها به این بستگی دارد که شنونده توانایی این را داشته باشد که لحظه ای صبر کرده و پس از تمام شدن حرف های طرف مقابل پاسخ دهد.

 

۸- آنها در شرایط نامطلوب احساس راحتی می‌کنند:

توصیه ساکو این است که در طول گفت و گو هر نوع احساسی را حتی ناراحتی و عصبانیت را با آغوش باز پذیرا باشید. او می‌گوید: هنگامی که گفت و گو ها دشوار می شوند، اگر می خواهید شنونده خوبی باشید باید هنگام ناراحتی هم احساس راحتی کنید. این کار به نظر مشکل اما انجام آن بسیار مهم است.

 

۹- آنها مدیران خوبی هستند:

تحقیقات نشان داده که بین مدیریت قوی و مهارت های شنیداری ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. «ریچارد برنسون» مدیر عامل Virgin Group می‌گوید موفق ترین مدیران و کارآفرینان کسانی هستند که بیشتر گوش می دهند و کمتر حرف می‌زنند: برای تبدیل شدن به یک مدیر خوب شما باید شنونده خوبی باشید. ایده های عالی می توانند از غیر قابل انتظارترین مکان ها سر چشمه بگیرند.

 

لازمه ی کسب این نوع مهارتها، ترک و جداشدن از برخی الگوهای تربیتی و عادتهای فردی ست که ذر بسیاری از موارد سخت و طاقت فرساست اما بی شک، افرادی که این مهارت را در خود شکل می دهند؛ با چالش های ارتباطی کمتری روبرو بوده و روابط کلامی-عاطفی موثرتر و لذتبخش تری را تجربه خواهند کرد.

 

به امید روزی که هریک از ما به عنوان همسران و والدین و یا فرزندان، کسب مهارتهای ارتباطی را لازمه ی حیات ارتباطی خود دانسته و در افزایس سطح این نوع مهارتها از هیچ تلاشی دریغ نکنیم...

 

 

 

علاقمندان به مطالب سرکار خانم نغمه برزگر میتوانند با عضویت در کانال تلگرام  " مهارتهای زندگی " از مطالب دیگر ایشان نیز بهره مند شوند.

http://t.me/naghmehbarzegar

وضعیت آگهی از دید کاربران: