در بسیاری از موارد درک نیازی که نوزاد به خاطر آن درخواست کمک کرده بسیار سخت و دشوار است. نوزاد گریه می‌کند ولی والدین نمی‌دانند که در این لحظه چه درخواست و نیازی دارد. هر چه قدر که نوزاد رشد می‌کند، دیگر راه‌های ارتباطی را می‌آموزد، برای مثال ارتباط چشمی برقرار می‌کند و با تولید صدا و یا لبخند زدن ارتباط برقرار می‌کند. 

علت گریه نوزاد چیست؟

در ادامه‌ی این مقاله به دلایل احتمالی گریه‌ی نوزاد و چگونگی آرام کردن کودک خواهیم پرداخت.

گریه نوزاد به دلیل گرسنگی 

گرسنگی یکی از رایج‌ترین دلایل گریه‌ی نوزاد به خصوص در روز‌ها و ماه‌های اول بعد از تولد است. هر چه قدر که نوزاد کوچک‌تر باشد، احتمال بیش‌تری وجود دارد که دلیل گریه او گرسنگی باشد. 

معده‌ی نوزاد کوچک است و نمی‌تواند مقدار زیادی ماده‌ی غذایی را در خود نگه دارد. بنابراین از آخرین باری که غذا می‌خورد، مدت زمان زیادی نمی‌گذرد تا دوباره گرسنه شود. اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌کند، حتی اگر مدت زمان زیادی از آخرین شیردهی نگذشته باشد، باید دوباره شیر بخورد. به این حالت تغذیه‌ی واکنشی (responsive feeding) گفته می‌شود. نوزاد خود با رفتارش به مادر نشان می‌دهد که سیر شده است، زمانی که به اندازه‌ی کافی شیر بنوشد، سینه‌ی مادر را رها کرده و در آغوش مادر آرام می‌گیرد. 

اگر کودک از شیر خشک تغذیه کند، معمولاً حداقل تا دو ساعت بعد از آخرین باری که شیر خورده است دیگر نیازی به غذا ندارد. با این وجود هر نوزادی با نوزاد دیگر متفاوت است. اگر نوزاد همواره غذای خود را تمام نمی‌کند، لازم است که شیرخشک در مقادیر کم و در دفعات زیاد به او داده شود. در این زمان می‌تواند از غذاهای دیگر هم تغذیه کند.  ممکن است گریه‌ی نوزاد فوراً متوقف نشود، اجازه دهید تا در صورت تمایل همچنان به غذا خوردن ادامه دهد. 

گریه نوزاد به دلیل قولنچ نوزادی

اگر نوزاد زیاد گریه می‌کند ولی در عین حال سالم به نظر می‌رسد، او ممکن است به کولیک (colic) یا قولنج نوزادی مبتلا باشد. نوزاد در این حالت از شدت گریه سرخ شده و تلاش والدین برای آرام کردن او بی نتیجه است. گریه با مشت کردن دست، کشیدن زانوها به سمت بالا  و یا گنبدی کردن کمر همراه است.

دلیل گریه‌ی دائمی مشخص نیست. این موضوع در نوزادان بسیار رایج است و بسیاری از دانشمندان معتقد هستند که این بخشی از فرایند طبیعی رشد است.

برخی از کارشناسان آن را به مشکلات شکمی ربط می‌دهند. برای مثال آلرژی و یا عدم تحمل یکی از مواد تشکیل دهنده‌ی شیر مادر و یا شیر خشک می‌تواند باعث ایجاد این مشکلات شود. گاهی هم دلیل بروز این مشکلات به گاز معده، یبوست و یا ریفلاکس برگردد که در آن کودک غذایی که خورده است را بالا می آورد.

اگر احساس می‌کنید که کودک بیش‌تر از حد معمول گریه می‌کند، برای بررسی هر گونه مشکل و علت دیگر حتماً با پزشک مشورت کنید. پزشک احتمال وجود مشکلات جدی‌تر که باعث بروز ناراحتی برای نوزاد شده است را به دقت بررسی خواهد کرد.

علت هر چه باشد، زندگی برای والدین نوزادانی که مرتب گریه می‌کنند و به هیچ طریقی آرام نمی‌شوند، بسیار سخت و دشوار می‌شود. در این شرایط والدین باید به خوبی از سلامت روان خود محافظت کنند، تنها در این حالت است که به صبر و انرژی کافی برای آرام کردن نوزاد خود دست خواهند یافت.

فراموش نکنید که این دوره خواهد گذشت. کولیک در دو ماهگی به اوج خود می‌‌رسد و معمولا حول و حوش ۳ تا ۴ ماهگی از بین می‌رود.

گریه نوزاد به دلیل نیاز به در آغوش گرفته شدن

نوزاد برای اینکه احساس راحتی کند به در آغوش گرفتن شدن، تماس فیزیکی و حس اطمینان از حضور مادر یا پدر نیاز دارد. پس گاهی دلیل گریه چیزی نیست جز نیاز به در آغوش گرفته شدن.

زمانی که کودک در آغوش پدر یا مادر قرار دارد، تاب دادن و آواز خواندن کمک بسیار زیادی به آرام کردن و پرت کردن حواس نوزاد می‌کند‌.

اگر برای مدت زمان زیادی نوزاد باید در بغل پدر و مادر باقی بماند، می‌توان از آغوشی‌های مخصوص نگهدارنده استفاده کرد. نوزاد به صدای قلب مادر، گرمای بدن او و بوی او نیاز دارد تا آرام شود.

گریه نوزاد به دلیل خستگی و نیاز به استراحت

گاهی خوابیدن به خصوص در هنگام خستگی زیاد برای نوزاد کاری سخت و دشوار است.  هر چه قدر که سن نوزاد کم تر باشد، نشانه‌های خواب نامحسوس‌تر بوده و احتمالا چندین هفته برای شناخت دقیق نشانه‌های آن زمان لازم است.

نق زدن، بی قراری و گریه با کوچکترین محرک، خیره شدن به فضای اطراف و ساکت ماندن نشانه‌های نیاز کودک به خواب است‌. 

تعداد زیاد افراد و یا آواز خواندن و چرخاندن بیش از حد ممکن است خواب نوزاد را سخت کند. بعد از غذا خوردن و پیش از خوابیدن کودک را به اتاقی ساکت و بدون سر و صدا برده و به او کمک کنید تا خواب راحتی داشته باشد.

گریه نوزاد به دلیل احساس گرما و یا سرما

برای چک کردن میزان گرمی و یا سردی نوزاد می‌توان کمر، شکم و یا گردن او را لمس کرد. هیچ وقت برای بررسی دمای بدن نوزاد دست و یا پای او را چک نکنید، چرا که این نواحی معمولاً در حالت طبیعی خنک‌تر از سایر نواحی هستند.

درجه حرارت اتاق نوزاد را بین ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد قرار دهید‌ و همواره دمای اتاق نوزاد را بررسی کنید. کودک را روی کمر در تخت قرار دهید و اجازه ندهید که پتوی زیاد باعث گرم شدن بیش از حد او شود. توجه کنید که کودک نباید به مقدار زیاد لباس به تن داشته باشد و یا به مقدار زیاد در معرض گرما و حرارت قرار بگیرد.

قانون کلی در مورد لباس پوشیدن نوزاد این است که کودک به یک یا دولایه بیش‌تر از مقدار لباسی که والدین با آن احساس راحتی می‌کنند، نیاز دارد.

از ملحفه‌های کتان و تمام نخ برای رختخواب نوزاد استفاده کنید. اگر شکم نوزاد بیش از اندازه داغ است، پتو را کنار بزنید و یا یک لایه از لباس او کم کنید و اگر شکم نوزاد سرد است، یک لایه به لباس‌های او اضافه کنید. 

اگر از لباس خواب مخصوص نوزاد که به شکل یک کیسه است، استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که این نوع از لباس را در اندازه‌ی مناسب کودک خود خریداری کرده‌اید.

گریه نوزاد به دلیل نیاز به تعویض پوشک

اگر کودک خود را خیس کرده باشد، اعتراض و احساس ناراحتی خود را با گریه نشان خواهد داد. گروهی دیگر از نوزادان تا زمانی که پوست آن‌ها تحریک پذیر نشود، به خیس بودن پوشک خود واکنشی نشان نمی‌دهند.

اگر نوزاد علاقه‌ای به تعویض پوشک ندارد، احتمالاً به دلیل احساس عجیب مواجه شدن پوست با هوای سرد است‌. بعد از یک تا دو هفته والدین در تعویض پوشک حرفه‌ای شده و این کار را با سرعت بیش‌تری انجام خواهند داد. علاوه بر این هنگام تعویض پوشک می‌توان با کمک اسباب بازی و یا آواز خواندن حواس کودک را پرت کرد.

گریه نوزاد به دلیل احساس ناراحتی 

اگر کودک مشکلی داشته باشد و از آن نظر احساس ناراحتی کند، به شیوه و با تن صدای مختلفی گریه خواهد کرد. این نوع از گریه با گریه‌های قبلی نوزاد که پدر و مادر به آن عادت کرده اند متفاوت است. این نوع از گریه ممکن است ضعیف‌تر بوده و در عین حال نیاز به رسیدگی سریع‌تر داشته باشد. از طرفی دیگر این نوع از گریه‌ها صداهایی با فرکانس بالا داشته و معمولاً ادامه دار هستند.

اگر نوزاد زیاد گریه می‌کند و بعد به دلایل غیر معمول ناگهان ساکت می‌شود، احتمالاً به دلیل این است که احساس ناراحتی می‌کند و مشکل خاصی دارد.  دندان در آوردن یکی از دلایل ناراحتی نوزاد است. کودک معمولاً یک هفته قبل از درآمدن اولین دندان بی قرار است و زیاد گریه می‌کند‌‌.

هیچ کس به اندازه‌ی والدین روی کودک شناخت ندارد، اگر احساس می‌کنید مسئله‌‌ی خاصی وجود دارد با پزشک مشورت کنید. 

در موارد زیر هر چه سریع‌تر باید با پزشک تماس گرفت:

• اگر کودک کم‌تر از ۳ ماه مدام گریه می‌کند و در عین حال ۳۸ درجه و بالاتر تب دارد

• اگر کودک بین ۳ تا ۶ ماه مدام گریه می‌کند و در عین حال ۳۹ درجه و بالاتر تب دارد.

• استفراغ

• اسهال

• یبوست

اگر تنفس کودک در حین گریه کردن با مشکل مواجه شود و او نتواند به خوبی نفس بکشد، باید هر چه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کرد و یا با اورژانس تماس گرفت.

چگونه می‌توان نوزاد در حال گریه را آرام کرد؟

هر چه قدر که زمان بگذرد، شناخت پدر و مادر از نوزاد بیش‌تر شده و آن‌ها به خوبی در خواهند یافت که کدام روش برای آرام کردن کودک مناسب‌تر است. اگر در آغوش کشیدن و یا غذا دادن کمکی به آرام کردن و قطع گریه نوزاد نکند، راهکارهای زیر ممکن است کمک کننده باشد:

پخش کردن یک صدای ثابت

زمانی که نوزاد در رحم مادر قرار دارد، صدای ضربان قلب مادر را میشنود. بعد از تولد هم کودک از در آغوش مادر بودن لذت می‌برد، به دلیل اینکه ضربان قلب مادر برای او بسیار آشناست. 

صداهای تکرار شونده مانند صدای جاروبرقی، صدای ماشین لباسشویی یا صدای سشوار، مشابه صداهایی هستند که نوزاد در هنگام بودن در شکم مادر شنیده است، این صداها به آرام شدن کودک کمک می‌کند.

برخی از اپلیکیشن‌ها و یا اسباب بازی‌ها صداهای آرامی مانند صدای باران یا صدای اقیانوس تولید می‌کنند، این صداها هم به خواب نوزاد کمک زیادی می‌کند.

چرخاندن و تاباندن نوزاد 

بیش‌تر نوزادان به تاب داده شدن در آغوش والدین علاقه دارند، به این منظور می‌توان:

• کودک را در میان بازوان قرار داد و به آرامی قدم برداشت

• از صندلی‌های راحتی گهواره‌ای استفاده کرد

• کودک را درون گهواره قرار داد.

همچنین قرار دادن کودک در ماشین در حال حرکت و یا پیاده روی با نوزاد درون کالسکه هم تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود.

ماساژ و یا مالش شکم نوزاد 

با استفاده از روغن‌های ماساژ بدون بو و یا کرم‌های مخصوص کودکان به آرامی پشت و یا کمر نوزاد را در جهت عقربه های ساعت مالش دهید. ماساژ شکم نوزاد به گوارش مواد غذایی کمک خواهد کرد، از طرفی دیگر تماس دست والدین با بدن کودک باعث احساس راحتی و آسایش در او خواهد شد. 

اگر به صورت مرتب این کار انجام شود، نوزاد کم‌تر بی قراری و گریه خواهد کرد. بهترین زمان برای ماساژ نوزاد زمانی است که او آرام است. اگر در حین ماساژ دادن نوزاد گریه می‌کند، یعنی اینکه دیگر دوست ندارد ماساژ ادامه پیدا کند و در عوض دوست دارد که در آغوش گرفته شود.

امتحان یک موقعیت دیگر برای غذا دادن به نوزاد 

برخی از نوزادان در حال غذا خوردن و بعد از آن گریه می‌کنند. در این حالت بهتر است موقعیت قرار گیری نوزاد در بغل و یا گهواره را تغییر دهید و به این ترتیب از گریه کردن و حالت بی قراری او کم کنید. برای انتخاب بهترین روش شیر دهی و بهترین وضعیت قرار گیری نوزاد از پزشک خود راهنمایی بخواهید.

اگر شیر دهی با شیر مادر و یا شیر خشک باعث ایجاد بادهای دردناک در کودک می‌شود، بهتر است در سطح بالاتری و در حالی که بالاتر از حد معمول قرار دارد به کودک غذا داده شود.

بعد از اینکه کودک شیر خود را خورد، او را روی شانه‌ی خود قرار داده و به آرامی به پشت او ضربه بزنید، این کار به گرفتن آروغ نوزاد کمک کرده و در نهایت کودک آرام خواهد شد. 

اگر نوزاد بلافاصله بعد از غذا خوردن، همچنان گریه می‌کند، شاید به این معنی است که هنوز گرسنه است، در این حالت پستان دیگر خود را درون دهانش قرار دهید و یا شیر خشک بیش‌تری برای او آماده کنید.

اجازه دهید که چیزی را بمکد

برای برخی از نوزادان عمل مکیدن حس بسیار خوبی را ایجاد می‌کند. اگر کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند به او اجازه دهید که حتی بعد از تمام شدن شیر به مکیدن سینه ادامه دهد. در غیر این صورت مکیدن نوک انگشتان تمیز هم تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود.

حمام آب گرم

یک حمام خوب تا حد زیادی به آرامش کودک کمک خواهد کرد. قبل از قرار دادن کودک در وان دمای آب را بررسی کنید. آب باید بین ۳۷ تا ۳۸ درجه سانتی گراد حرارت داشته باشد. اگر دماسنجی برای بررسی میزان درجه حرارت آب ندارید، آرنج خود را درون آب قرار دهید، شما نباید احساس سرما و یا گرمای بیش‌تر از حد داشته باشید.

توجه کنید که حمام در برخی از کودکان باعث گریه بیش‌تر می‌شود‌، چرا که این دسته از نوزادان از بودن در آب احساس خوبی ندارند. به مرور زمان در خواهید یافت که نوزاد چه چیزی را دوست دارد و از چه چیز دیگری متنفر است. 

اگر هیچ کدام از راهکارها برای متوقف کردن گریه نوزاد موثر نبود، چه باید کرد؟

کودک به صورت طبیعی در هفته‌های اول زندگی زیاد گریه می‌کند. گریه کردن در حوالی ۲ ماهگی به اوج خود می‌رسد و بعد از آن به مرور از شدت و مقدار آن کم می‌شود. این مدت زمان اوقات سخت و پر استرسی برای والدین است. اگر کودک همه‌ی راه‌هایی که والدین امتحان می‌کند را رد کرده و کماکان به گریه کردن ادامه دهد، پدر و مادر خسته و ناامید خواهند شد.

فراموش نکنید که شما به عنوان والدین دلیل گریه نوزاد نیستید‌. برخی اوقات پذیرش این مسئله که کودک شما زیادتر از باقی کودکان گریه می‌کند به شما کمک خواهد کرد.

اگر شما والدینی هستید که به نیازهای کودک خود اولویت داده و همه‌ی تلاش خود را می‌کنید که او آرام باشد، بهتر است به این نکته هم توجه داشته باشید که در درجه اول باید از خود هم مراقبت کنید.

• کودک را درون گهواره قرار داده و اجازه دهید که برای چند دقیقه گریه کند‌. در این مدت نفس‌های عمیق کشیده و به خود اجازه دهید تا اندکی آرام شود.

• اگر هم خود و هم کودک خسته شده و شما احساس می‌کنید که کاری از دست شما ساخته نیست، از یکی از دوستان خود بخواهید که به شما کمک کند. در این مدت شما می‌توانید اندکی به خود وقت بیش‌تری اختصاص داده و استراحت کنید.

• شرکت کردن در جلسات و گروه‌های حمایتی با حضور والدینی که به تازگی بچه دار شده‌اند و شنیدن تجربیات آن‌ها هم تا حدود زیادی موثر خواهد بود. 

• پیش از سخت شدن شرایط و زیاد شدن مشکلات حتماً با پزشک نوزاد خود مشورت کنید.

گریه کردن یک مرحله‌ی رایج از رشد کودک است و به مرور که بزرگ‌تر می‌شود ، دیگر راه‌های ارتباطی و جلب توجه والدین را خواهد آموخت. بعد از این زمان گریه‌های شدید و زیاد نوزاد هم متوقف خواهد شد.