میلتون فریدمن اقتصاددان نامدار و آزادیخواه امریكایی كه با ارایه نظریه‌های اقتصادی خود در دهه ۱۹۷۰ توانست روح و جان تازه‌ای بر كالبد اقتصاد آزاد بدمد و ریگان و تاچر را مرید خود كند، درباره خدمات دولتی راهكار انقلابی داده بود.

میلتون فریدمن اقتصاددان نامدار و آزادیخواه امریكایی كه با ارایه نظریه‌های اقتصادی خود در دهه ۱۹۷۰ توانست روح و جان تازه‌ای بر كالبد اقتصاد آزاد بدمد و ریگان و تاچر را مرید خود كند، درباره خدمات دولتی راهكار انقلابی داده بود.

 

او می‌گفت دولت امریكا به جای اینكه با ساخت مدارس دولتی و پرداخت هزینه‌های آموزگاران، كاركنان دولتی وزارتخانه آموزش و پرورش تربیت مدیران رده بالا كه بهره‌وری اندكی نیز دارند بهتر است به هر خانواده مبلغ معینی «هزینه تحصیل» دهد و این مبلغ را به همه خانواده‌ها بدهد. خانواده‌ها با این یارانه می‌توانند حداقل آموزش قابل قبول را از نهادهای خصوصی ارایه دهند آموزش خریداری كنند و هر خانواده‌ای به میزانی كه توانایی مالی دارد آموزش بیشتر و با كیفیت از مراكز آموزش غیردولتی خریداری می‌كند.

 

این اندیشه فریدمن اما تا اجرایی شدنش زمان می‌خواست و البته در اروپا بود و هست كه این اتفاق افتاده و در حال گسترش است. نشریه Techinsider به تازگی مطلبی درباره طرح جدید كانادا برای پرداخت كمك هزینه مالی به مردم نوشته كه روزنامه فرصت امروز آن را به فارسی برگردانده است. در این نوشته آمده است كه هلند و فنلاند در اجرای آرمان فریدمن پیشگام بوده‌اند و اكنون استان انتاریو می‌خواهد به این دو كشور بپیوندد.

 

استان اونتاریو کانادا درصدد است به کشورهای فنلاند و هلند بپیوندد و ماهانه مبلغی را به مردم این کشور پرداخت کند. شرایط کاری و اقتصادی مردم بر میزان دریافت این پول تاثیری نخواهد داشت و همه به میزان یکسان پول دریافت خواهند کرد. مقامات اونتاریو در ماه فوریه اعلام کرده بودند که این برنامه آزمایشی در ماه‌های آینده به اجرا درخواهد آمد. فرضیه اولیه در پشت این طرح آن است که پولی به‌صورت ماهانه برای مردم فرستاده شود تا هزینه‌های زندگی مثل خوراک، حمل ونقل، پوشاک و خدمات رفاهی را پوشش دهد.

 

این نخستین باری نیست که کانادا این طرح را مورد بررسی قرار داده است. این ایده از دهه ۱۹۶۰ با نام «درآمد پایه» مدنظر بوده است. نخستین بار میلتون فریدمن (اقتصاددان آمریکایی که جایزه نوبل اقتصاد را در سال ۱۹۷۶ از آن خود کرد) در سال‌های ۱۹۶۰ مطرح شده بود. به نظر او برنامه‌های بیمه‌های اجتماعی، بیکاری را تشویق می‌کند. در نتیجه او پیشنهاد کرد که تمام کمک هزینه‌های دولت با پرداخت یک درآمد همگانی جایگزین شود. در دهه ۱۹۷۰، این روش اقتصادی در شهر داوفین در کانادا قبل از اینکه دولت تغییر کند، تجربه شده بود.

 

این ایده از دهه ۱۹۶۰ با نام «درآمد پایه» مدنظر بوده است. در طول دهه‌های گذشته و از زمانی‌که این ایده برای نخستین بار مطرح شد، تعداد زیادی از محققان و دولت‌ها به‌صورت آزمایشی آن را مورد بررسی قرار دادند. مسئولان سازمان ملی «شبکه درآمد پایه کانادا»، که از طرفداران طرح درآمد پایه هستند، امید زیادی به این طرح دارند. شیلا رگهر، رئیس این سازمان می‌گوید «این طرح باید در تمامی کانادا اجرا شود. دلیلی وجود ندارد که برخی از بخش‌های کشور از این طرح مجزا باشند.»

 

مقامات اونتاریو هنوز تصمیمی مبنی بر اینکه این طرح دقیقا کی شروع شود، نگرفته‌اند. به علاوه هنوز مشخص نیست که میزان دریافتی مردم چقدر باشد. اما در زمان اجرای این طرح هزینه آن از قسمتی از بودجه این استان تامین خواهد شد.

 

کشور فنلاند در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که در صدد است تا ماهانه مبلغ ۸۰۰ یورو (معاف از مالیات) به مردم این کشور پرداخت کند. این طرح در سال ۲۰۱۶ تصویب شد و در سال ۲۰۱۷ با پرداخت اولیه ۵۵۰ یورو در ماه به مردم و حذف برخی خدمات اجتماعی رایگان صورت می‌گیرد. در برخی شهرهای کشور هلند نیز مردم ماهانه ۱۰۰۰ دلار از دولت کمک‌هزینه دریافت می‌کنند.

 

به نظر می‌رسد استان اونتاریو با جدیت به دنبال اجرا کردن این طرح است. جین وس داکلوس- وزیر خانواده، کودکان و توسعه اجتماعی کانادا درماه گذشته به‌صورت رسمی از این طرح استقبال کرد. وی می‌گوید: «راه‌های متعددی برای تضمین طرح حقوق پایه وجود دارد. من شخصا از اینکه مردم نسبت به این طرح مشتاق هستند، خوشحالم.»

 

برخی منتقدان این طرح بر این باور هستند که پرداخت پول رایگان به مردم، سبب تنبل شدن طبقه کارگر جامعه می‌شود، اما محققان به این نتیجه رسیده‌اند که این انتقاد به جا نیست. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داده‌ است که مردمی که از دولت کمک هزینه دریافت می‌کردند ساعت‌های بیشتری کار کرده و درآمد بیشتری هم دریافت می‌کردند.

وضعیت آگهی از دید کاربران: